Sırt ağrısı sizi normal yaşamınızı sürdüremeyecek derecede bitkin düşürebilir. Fakat bu konuda çaresiz sayılmazsınız. Yaşadığınız rahatsız edici belirtileri hafifletmek ve tekrar iyileşmenizi sağlamak için yapabileceğiniz bazı şeyler var. Genellikle sırt ağrıları doktor ziyareti gerektirmeden zamanla kendiliğinden iyileşir. Fakat çoğu kez uzun vadede sorunlar tekrar eder.
Ağrının tekrar tekrar yaşanmasının nedeni rahatsızlığın kökenindeki sebebin kas spazmı, zorlama ya da burkulma olabileceği gibi kas zayıflığı ya da duruş bozukluğu da olabileceğidir. Sırt veya bel ağrısı tedavisi ihmal edilmemelidir.
Sırt Ağrısında İlk Yardım Önlemleri
Uygulanabilecek en basit ilk yardım önlemleri ağrıyan bölgeye sıcak uygulamak, dinlenmek ya da reçetesiz satışa sunulabilen analjezikler kullanmak olabilir. Fakat kalıcı sırt ağrısı yaşanıyorsa bir fizyoterapist ya da osteopat ile iş birliğine gidilerek profesyonel bir tedavi yollarına başvurulmalıdır.
Ağrı veya yaralanmadan sonraki ilk 72 saat içinde buz paketi kullanılması gibi soğuk tedavi yöntemleri sırt gerilmeleri, burkulmaları edeniyle ortaya çıkan şişliği ve iltihabı azaltma konusunda etkilidir. Bu tedavi yönteminde yapılması gereken buz paketini direk olarak ağrıyan bölgenin üzerine yerleştirmek yerine, buz paketini bir havluya sarıp 20-30 dk. boyunca ağrıyan bölgenin üzerinde tutmaktır.
İlk şişmenin yatışmasını takip eden evrede ısıtma paketleri, sıcak su şişeleri ya da sıcak banyo gibi ısıl işlem uygulamaları kas spazmını hafifletmeye ve ağrının hissedilmemesine yarayabilir.
Ağrı Kesiciler
Parasetamol vb. reçete gerektirmeyen ağrı kesiciler kısa vadede sırt ağrısını hafifleterek hissedilen rahatsızlığı azaltır. Steroid olmayan anti enflamatuar kullanımı ise sırt yaralanmaları, incinmeler ya da artritik durumlarda ortaya çıkan iltihabı da azaltır. Fakat bu konuda dikkatli olunmalıdır. İbuprofen de içinde olmak üzere bazı NSAID’ lerin kullanımı ile kalp krİzi riskinde artış arasında bağlantı olduğu saptanmıştır.
Çok uzun dönem ağrı kesici kullanmak iyi bir fikir değildir. Kronik sırt ağrısının vereceği rahatsızlıktan kurtulmak için uzun zaman ağrı kesici kullanmak gittikçe daha yüksek dozlarda ağrı kesici ihtiyacı hissedilmesine sebep olur. Birkaç gün ağrı kesici kullanmanıza rağmen devam eden sırt ağrısı için doktora görünmekte yarar vardır.
Hareket ve Dinlenme
Doktorlar hemen hemen her türlü sırt rahatsızlığı için yatak istirahati öneriyor. Dinlenmenin sırt ve bel ağrısı üzerinde hafifletici etkisi olduğu tartışmasız bir gerçektir. Uzanmak, omurga üzerine yapılan baskıyı azaltmanın yanı sıra iltihaplı kemikler ile diskler arasındaki sürtünmenin de önüne geçer.
Kısa bir süre yatak istirahati yaralı olsa da, doktorlar uzun süreli yatak istirahatinin iyileşme hızını düşürebileceğini ve ağrının tekrarlamasına yol açabileceğini belirtiyor.
Ağrının akut olarak hissedildiği dönemde tam dinlenme önerilebilir. Ancak genel bir kural olarak hastanın olabilecek en kısa süre içinde mobil hale gelmesi istenir. Hafif çapta hareket vücutta dolaşımın da düzenli olmasını sağlar. Dolaşımın düzenli olması iyileşmeyi hızlandırır, esnekliği arttırır ve omurganın çevresinde yer alan güçlü kasları korur. Yapılan bilimsel çalışmalar sırt ağrısı yaşadıktan sonra normal yaşam hareketlerine hızla dönen kişilerin, normal yaşam aktivitelerini sınırlayan bireylere oranla çok daha sağlıklı hissettiklerini, daha az miktarda ağrı kesiciye ihtiyaç duyduklarını gösteriyor.
Uzun Süreli Dinlenme Normal Yaşama Dönmeyi Zorlaştırıyor
Sırt ağrısı nedeniyle işten ne kadar uzak kalınırsa, işe dönme şansı o kadar azalır. 6 Ay gibi uzun süre izin alan hastaların yalnızca % 50’si işlerine geri dönüyor. Bir yıl ara verdikten sonra işe geri denen insanların sayısı % 5’e kadar düşüyor.
Queensland Üniversitesinde yapılan 8 haftalık bir çalışmada, uzun süreli yatak istirahatinin postural kasları devre dışı bıraktığı ortaya konuldu. İstirahat etmeden önceki dönemde sağlıklı olan 19 deneğin tamamında uzun süreli istirahat sonunda lomber mutifidus kaslarının (alt sırt bölgesinde omurları düzgün pozisyonda tutan kaslar) zayıfladığı ve işe yaramaz hale geldiği görüldü.
Sırt Destekleri
Genel olarak sırt ya da boyun desteklerinin uzun süre takılması istenmez. Elbette doktorunuzun tavsiyesi uzun süre takmanızı gerektiriyorsa, bu kural geçerli değildir. Bu tür destekleri uzun süre kullanmak kasların çalışmasını durdurur ve körelmesine yol açar.
Spor ve Aktiviteler
Her ne kadar egzersiz ağrıyan sırt kaslarının rahatlatılmasında etkili bir yöntem olsa da, bazı aktivitelerin potansiyel riski vardır.
Söz gelimi koşu gibi sürekli olarak vücuda etki eden sporlar bel ve sırt ağrısını arttırabilir. Boyun problemleri bulunan bireylerin futbol vb. temas sporlarından uzak durmaları istenir. Engebeli arazide bisiklet sürmek ya da bisikletin tam olarak boyunuza uygun olmaması gibi hallerde sırtınız sarsılıp, incinebilir.
Bütün bunların ötesinde yapılan bilinçli spor aktiviteleri sırt ya da bel ağrısına çok yararlıdır. Sırt ağrısına iyi gelen başlıca sporlar şunlardır:
Yüzme ve Aquaerobik
Su içinde yapılan hemen bütün aktiviteler çok yaralıdır. Bunun nedeni suyun yerçekimini ortadan kaldırarak alt omurgadaki sıkışmanın azalmasını sağlamasıdır. Ayrıca ılık su kas spazmını da hafifletebilir. Sırtüstü yüzmek, göğsü ve omuzları özellikle açtığı için çok yararlıdır.
Yürüyüş
Yürüyüş yardımıyla sırt ve karın kaslarınız fazla zorlanmadan güçlendirebilirsiniz. Yürüyüş sırasında vücudunuzu dik tutmaya çalışın. Ayrıca yürüyüş sırasında destekleyici ve iyi yastıklanmış bot veya ayakkabılar giymeyi de ihmal etmeyin.
Egzersiz Topları Kullanmak
Egzersiz topları çekirdek kasların güçlendirilmesine yardım edebilir. Top ile egzersiz yaparken, vücudunuz dengesiz bir duruma gelir. Bu sayede karın, sırt ve pelvik bölgede yer alan kaslar otomatik olarak devreye girer. Söz konusu bölgelerde yer alan kaslar belinizi, omurganızı destekleyerek, duruşunuzu korumanıza, dönme, uzanma ya da eğilme hareketlerinde kontrol sağlamanıza yardımcı olan çekirdek kaslardır.
Tai Chi – Yoga Aktiviteleri
Bu tür hareketler esnekliği arttırmanın ve kasları geliştirmenin en eğlenceli yollarıdır. Tai-chi ve yoga sırt kaslarının zorlanmadan ve sarsılmadan, iyi yönde postural gelişimini teşvik eder.
Fizik Tedavi
Kas spazmı kas gerginliği, omurların yanlış hizalanması gibi postüral sorunlar sırt ağrısının en yaygın nedenleri arasındadır. Fizik tedavi bu sorunların çözümünde çok etkilidir. Ağrıyan sırtlar için tercih edilen yaygın fizik tedavi türleri şunlardır:
Masaj
Dolaşımı iyileştirmek, kasların da güçlenmesine yardımcı olur ve gerginliği azaltır. Özel olarak sırt kaslarınıza destek olabilecek profesyonel masaj tekniklerinden yararlanabilirsiniz. Bu tip masajlar kas spazmı alanlarına odaklanan nöromuskuler terapi kurallarına göre yapılır. Profesyonel masaj için nitelikli bir masör tercih etmelisiniz.
Fizyoterapi
Hareket güç ve esnekliği arttırır. Fizyoterapi de bu prensipten hareketle bir dizi fiziksel ve manüplatif teknik içerir. Fizyoterapinin bir başka avantajı ağrıya yol açan altta yatan sorunların da iyileşmesine katkıda bulunmasıdır. Olabilecek en yüksek yararı elde etmek için seansların dışında kalan zamanlarda da terapistin tavsiyelerine uymak ve önerilen egzersizleri düzenli olarak yapmak çok yarar sağlar.
Osteopati ve Kayropraktik
Kas- iskelet sisteminde oluşan yanlış hizalanmalarla mücadele etmek için uygulana manüplatif tedaviler de sırt ağrısından kurtulmak ve tekrar etmesin önlemek için çok etkilidir.
Sırt Ameliyatı
Cerrahi, uzun yıllardan beri sırt problemleri için son seçenek olma özelliğini koruyor. Diğer tedaviler başarısız olduğu zaman tercih edilir. Ameliyattan yarar görebilecek durumlar arasında sıkışmış ya da sıkıştırılmış sinirler, vertebral deformiteler ya da kırıklar nedeniyle ortaya çıkan ağrılar bulunur.
