Yeminli Mali Müşavir bir gerçek veya tüzel kişiliğin mali belgelerinin doğruluğu ve düzeninden sorumlu olan kişidir. Muhasebe defteri tutmanın haricinde ise tüm yetki ve sorumlulukları da üzerlerine alırlar. Mali Müşavirden farklı olarak da kendisine tasdik yetkisi verilir. Firmaların finansal kayıtlarının, mali tablolarının, defterlerinin ve bütün muhasebe süreçlerinin denetimini ve doğruluğunu devlet adına denetim ve tasdik etme yetkisi bulunur. Müşavirlerin tam tasdik yetkisi bulunmaktadır.
Tam tasdik bir işletmenin muhasebe kayıtlarının, bu kayıtlara ait olan belgelerin, mali tablolarının ve beyannamelerinin kanun ve muhasebe ilkelerine uyumunu denetim altında tutmaktır. Denetim devlet adına yapılırken denetlenen işlemler deftere tutulur. Bu yüzden Müşavirlerin defter tutmak yasaklanmıştır. Defter tutmak haricinde bazı görevleri bulunmaktadır. Bunlar;
- Tahkim ve bilirkişi görevini yapmak
- Alt yapı desteği vermek
- Mali Tablolar, Yevmiye Kayıtları vs. Denetimini yapar.
- Finansal raporlar ve Bütçeler hazırlar
- Yatırım gibi ileriye dönük harcamaları yönetir, gerekirse işletmeyi yönlendirir.
- Tam Tasdik yapabilirler
Tam Tasdik
Müşavirlerin tam tasdik yapmasının amacı ödenmesi ya da istisna edilmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak ve tespit etmektir. Bu nedenle yeminli, tam tasdik raporu hazırlarken tüm belgelerden yararlanmak ve her türlü incelemeyi yapmak zorundadır. Aynı zamanda tam tasdik yapılacağı zaman yeminli ile yazılı bir sözleşme yapılmalıdır.
Tam tasdik zorunluluğu şirketlerde bulunmamaktadır. Hiçbir kanunda tam tasdik zorunluluğu yer almamaktadır. Yalnızca tam tasdik avantajlarından yararlanmak isteyenler tercih etmektedir.
Mali Müşavir bir kariyer mesleğidir. Bir firma için Yeminli Mali Müşavirle çalışmak, danışmanlık hizmetleri almak bir ciddiyet göstergesidir. Genel olarak Mali Müşavir ile çalışmayı yeğleyen kişiler genellikle kamusal düzenlemeler karşısında zorluğa düşmek istemeyen işletmelerdir.
SMMM ve YMM Odaları
Muhasebe odaları Mali Müşavirlerin örgütlü olarak temsil edildikleri sivil toplum kuruluşlarıdır. YMM odaları bulundukları illere ve sayılara göre kurulmaktadır. Ayrıca YMM odası bulunduğu ile göre de isim almaktadır. (Ankara YMM Odası vs.)
YMM odalarının bazı sorumlulukları bulunmaktadır. Mesleki ahlakı muhafaza etmek, mesleki faaliyetleri kolaylaştırmak, mesleki disipline hâkim olmak bunlar arasında yer almaktadır. Aynı zamanda YMM odaları 4 ayrı kısımdan oluşmaktadır. Bunlar;
| Genel kurul |
| Yönetim kurulu |
| Denetleme kurulu |
| Disiplin kurulu |
Yeminli Mali Müşavirin Sorumlulukları Nelerdir?
Hukuki mevzuat içerisinde serbest muhasebeci, serbest muhasebeci Mali Müşavir ve yeminli için sorumluluklar ön görülmesine rağmen uygulama da yazılan raporlarda yalnızca yeminliler için sorumluluklar yazılmaktadır. Mali Müşavirler de sorumluluk türleri aşağıdaki gibidir:
Derecesine Göre Sorumluluk
Birinci derece sorumluluk: Kişinin borçtan dolayı doğrudan doğruya ve ilk sırada sorumlu tutulmasıdır.
İkinci derece sorumluluk: Kişinin borç için asıl sorumlu olan kişiye başvurmasından sonra bir netice elde edememesi durumunda sorumlu tutulması halidir.
Sınırına Göre Sorumluluk
Şahıs ile sorumluluk: Borçlu borcundan dolayı kendisi ile sorumlu tutulmaktadır.
Mal varlığı ile sorumluluk: Borçlu borcundan dolayı mal varlığı ile sorumlu tutulmaktadır.
Kaynağına Göre Sorumluluk
Sözleşmeden doğan sorumluluk: Kişinin yapmış olduğu bir sözleşme sonucu borcunu yerine getirmemesi nedeniyle meydana gelen zararı gidermekte sorumlu olan sözleşme ile sorumlu hale gelmesidir.
Haksız fiilden doğan sorumluluk: Haksız fiil nedeniyle verdiği zararı gidermek için sorumlu tutulması halinde haksız fiilden doğan sorumluluk burada ortaya çıkmaktadır.
Dayanışmaya Göre Sorumluluk
Adi sorumluluk: Meydana gelen bir zarardan tek bir kişinin sorumlu olması halidir.
Müteselsil sorumluluk: Birden çok kimsenin aynı zarardan dolayı aynı biçimde sorumlu tutulması ve zarar görenin giderim için dilediği sorumlu veya sorumlulara başvurabilmesi halinde ortaya çıkan sorumluluktur.
Nasıl Yeminli Mali Müşavir Olunur?
Yeminli olmak için herhangi bir üniversitenin 4 yıllık maliye, iktisat, işletme, hukuk ya da bankacılık gibi bölümlerinden mezun olmak gerekir. Sonrasında Mali Müşavirler odasından dosya açtırarak staja giriş sınavına katılmak gerekir. Staja başlama sınavını kazanıp herhangi bir şirkette 3 yıl boyunca muhasebe stajı yapmak, Mali Müşavirliğin en temel hususlarındandır. Stajdan sonra yeterlilik sınavını da kazanıp Mali Müşavir olmaya hak kazanan kişi, en az 10 yıl boyunca Mali Müşavir olarak mesleğine devam etmelidir. Daha sonra yeminli sınavına girerek başarılı olmak gerekir. Yeminli unvanını aldıktan sonra mesleğe başlamak mümkündür.
Yeminli Mali Müşavir Olmanın Şartları Nelerdir?
- Türkiye vatandaşı olmak
- 10 yıl boyunca Mali Müşavir unvanı ile meslek başında kalmak
- Kanun haklarının hiçbirinden yoksun sayılmamak
- Memurluk mesleğinden ihraç edilmemiş olmak
- Medeni hakları kullanma yeterliliğine sahip olabilmek
- Devlet sırlarına karşı suçlar, hırsızlık, rüşvet, casusluk, dolandırıcılık, ihaleye fesat karıştırma, kaçakçılık gibi suçlardan ceza yememiş olmak gerekir.
Yeminli Mali Müşavir ile Mali Müşavir Arasındaki Farklar Nelerdir?
- Yeminli Mali Müşavirler mesleğe başlamadan önce yemin ederler, fakat Mali Müşavirler olabilmek için böyle bir kaideyi yerine getirmek gerekmez.
- Yeminli Mali Müşavirler defter tutması yasakken Mali Müşavirler defter tutabilir.
- Yeminli Mali Müşavirler defter yerine tam tasdikte daha büyük sorumluluğa sahiptirler.
- Yeminli Mali Müşavirler serbest muhasebe bürosu açamazlar, Mali Müşavirler ise büro açma yetkisine sahiptirler. Yeminliler ancak Yeminli Ofisi açabilirler.
- Yeminli Mali Müşavirler karşıt inceleme tutanağı gönderilmektedir, Mali Müşavirlere ise tutanak gönderilmektedir.
- Ayrıca Yeminli Mali Müşavirler tam tasdik raporu ile çalışmaktadır. Yeminli Mali Müşavirler Mali Müşavirlerin hazırlamış olduğu finansal tabloları kontrol etmektedir. Bulguları da tam tasdik raporu ile bildirmektedir. Elbette Mali Müşavirlikte böyle bir şey söz konusu değildir.
Türkiye’de Kaç Tane Yeminli Mali Müşavir Bulunur?
10 sene Mali Müşavir olarak görev yapan kişiler Yeminli Mali Müşavirlik sınavını kazanmaları sonucunda yemin ederek ve bu unvana sahip olmaktadırlar. Ayrıca İdari İktisadi Bilimler Fakültelerine yer alır şekilde hayatına devam eden profesör ve doçent unvanına sahip olan akademisyenlere sınavsız Yeminli Mali Müşavir olma hakkı tanınmaktadır. Ülke genelinde 2023-03 Dönem itibari ile toplamda 5.022 adet Yeminli Bulunmaktadır. Bu rakamları İSTANBUL YMM odası 2.338, ANKARA YMM odası 1.536 şeklinde doldurmaktadır.
Yeminli Mali Müşavir Ne Kadar Kazanır?
Yeminli Mali Müşavirler veya standart Mali Müşavirler yaptıkları işe ve tecrübelerine göre ücret kazanmaktadırlar. Bağımlı olarak çalışan bir Yeminli Mali Müşavir günümüz şartlarında 20 ile 40 Bin TL arasında maaş alırken bağımsız şekilde faaliyetlerini serbest olarak idame ettiren Mali Müşavirler, yaptıkları işlere ve müşteri potansiyellerine göre oldukça kazanç sağlayabilmektedirler. Unutulmamalıdır ki hiç sınıfta dahi kalmadan ve ertelemeden direkt olarak Mali Müşavir olmak isteyen bir kişi bunu en erken 35 yaşında başarabilecektir.
