Bu yazımız da hücre zarının görevleri nelerdir? adlı konuyu işleyeceğiz. Beraberinde hücre zarının özellikleri hakkında da bilgi sahibi olacağız.
Hücrenin dışını kaplayan, diğer hücrelerden ve cansız çevreden ayıran yapı hücre zarıdır. Hücre zarı, seçici geçirgendir ve bu özelliği kontrollü madde alışverişi yapmasını sağlar. Bu nedenle bazı maddeler hücre zarından geçer, bazıları geçemez. Hücre zarı canlılık özelliği sayesinde enerji gerektiren faaliyetlerde rol oynar. Hücre zarı esnek ve saydamdır. Esnek olduğundan, şekil ve yüzey değişikliği yapabilir. Saydam olan hücre zarından, hücrenin içi mikroskop ile bakıldığında görülebilir. Çok ince olan hücre zarı yaklaşık 100 angströmdür ve ışık mikroskobu ile tüm ayrıntılarının incelenmesi mümkün değildir. Hücre zarı üzerinde madde alışverişini sağlayan porlar vardır. Por kompleksi yaklaşık 30 proteinden oluşur.
Hücre zarının şekli düşünüldüğünde akıcı mozaik zar modeli akla gelmelidir. 1972 yılında açıklanan bu model günümüzde de kabul görmüştür. Yapılan incelemeler sonucu, akıcı mozaik modele göre hücre zarı, çok fazla yağ ve proteinden, daha az oranda karbonhidrattan oluştuğu belirlenir. Hücre zarı fosfolipit(çift lipit) tabakası bulundurur ve devamlı hareket halindedir. Prokaryot hücrelerden farklı olarak ökaryot hücrelerin birde içsel zarı vardır.
Hücre Zarının Görevleri
- Hücreye giren ve çıkan maddeleri kontrol eder(seçicigeçirgen) ve maddealışverişini sağlar.
- Maddeler hücre içine düfüzyon ile alınır.
- Hücre zarında maddelerin taşınmasını sağlayan proteinler, zar transport proteinleridir. Bu proteinler taşınacak olan katı moleküle bağlanır ve molekülü zardan geçirebilmek için yapısal değişikliğe uğrar.
- Organeller intrasellüler sıvıdan (hücre içi sıvı) hücre zarı ile ayrılır.
- Hücre zarı iç ve dış ortamdaki dengeyi sağlayarak hücreyi dış etkenlerden korur.
- Hücreler arası bağlantı ve iletişim hücre zarı ile sağlanır.
- Hücreye bir şekil verir ve bütünlüğünü korur. (Sitoplazmanın dağılmasını önler)
- Hücre zarı yapısında glikoprotein ve glikolipitler(glikokaliks) bulundurur. Bu sayede hücre bir özgünlük(kimlik) kazanır. Glikoprotein diğer hücrelerin tanınmasında fayda sağlar.
- Yüzeyindeki reseptörler ile besin, mikroorganizma ve hormonların tanınmasını sağlar.
Bazı canlılarda hücre zarının dışında bir de hücre duvarı vardır. Bunlar bitki, bakteri ve mantar gibi canlılardır. Hücre duvarı, hayvan hücresinde bulunmaz. Hayvan hücrelerinin zarlarında steroit olan kolesterol molekülü bulunur. Steroit zara esneklik ve sağlamlık verir.
Hücre zarının farklılaşması sonucu bazı yapılar oluşur. Bunlar; Villus, yalancı ayak, sil, kamçı, pinositoz cebi ve mezozomdur.
Bu yazımız da Hücre zarının görevleri nelerdir? adlı konuyu işledik, buna benzer diğer içeriklere ulaşmak için Sağlık kategorimize göz atınız.
Ayrıca önceki yazılarımız olan El ve Ayak Bakım Taktikleri ve Migren Nedir ? Migren Tedavisi içerikli yazılarımızı da okumanız da fayda var.